KIRIM TATARLARININ OSMANLI VE CUMHURİYET DEKİ ÖNEMLİ KİŞİLERİ.
Sayin Ilber Ortayli kendini dunya vatandasi saymakta serbesttir diye dusunuyorum. En asagi 5 dil bilen, yabanci universitelerde calismalar yapmis, Rusya Fedarasyonu’ndan Pushkis odulunu almis bir akademisyen kendinini dunya vatandasi olarak goruyorsa, bu tutum onun hakkidir. Kendisiyle bu konuda konusmak firsatim olmadi ama 4 sene once Washington’a yaptigi ziyaret beni bu kanaate getirdi.
Ekim 2005-Ocak 2006 sirasinda, Washington’da Topkapi Sarayindan getirilen Osmanli padisah ve sehzadelerinin 16. ve 17. Yuzyillarda giydikleri ipek kaftanlardan olusan bir sergi acildi: “Style and Status: Imperial Costumes from Ottoman Turkey.” Sergi cok ilgi gordu ve kapanmasina yakin Ilber Ortayli Istanbul’dan gelip bir konferans verdi. 300 kisilik konferans dolmus, oturacak yer kalmamisti ve katilimcilar arkada ayakta duruyordu. Topkapi Muzesi’nin Mudurunu dinlemek icin gelmislerdi. Osmanli kaftanlarinin bu kadar ilgi yaratmis olmasina hayret ettigim kadar da sevinmistim. Sayin Ortayli rahat konustugu Ingilizcesiyle kaftanlarin onemini acikladi .
Ekte Ilber Ortayli’nin babasi Kemal Ortayli’nin yayinladigi bir yaziyi gonderiyorum. “Bir Sovyet Muellifinin Kirim Turkleri ve Mazileri Hakkida Iftiralari” 1963 yilinda Munih’te yayinlanan DERGI’de cikti. Bu kitap elestirisi tarafimdan yayina hazirlanmis ve Turk Dunyasi Arastirma Vakfi’nin TARIH dergisinin 255. Sayisinda ( Mart 2008) basilmistir. Kemal Ortayli’nin Kirim tarihini ne kadar iyi bildigini gosteren bir yazidir.
Inci Bowman, Washington, DC
From: kirim@yahoogroups.com [mailto:kirim@yahoogroups.com] On Behalf Of Tuncer Kalkay
Sent: Tuesday, January 26, 2010 2:41 AM
To: kirim@yahoogroups.com
Cc: YAŞ QIRIM
Subject: Re: [KIRIM] Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Ilber Ortayli'nin Annesi ve Babasi Kirim'da dogmus, Kirim'da yetismis, Kirim'da mucadele vermis, 2. Dunya savasi esnasinda Kirim'i terketmek zorunda kalmis ve bir sure Avusturya'daki Kamplarda yasamis. Ilber Ortayli'da Avusturya'da dunya'ya gelmis.
Babasi merhum Kemal Ortayli'yi tanimak imkanim olmasa da Kirim ile ilgili muhaceretteki calismalara katilmis, Kirimla ilgili onemli eserleri Rusca'dan Turkce'ye tercume etmis, Kirim Tatarlari arasinda sevilen ve saygi duyulan bir kisi olarak bilinirdi.
Annesi Prof. Dr. Sefika Ortayli ise ilerlemis yasina ragmen Kirim ile ilgili her turlu faaliyette yer almis, Halen de Kirim'i her an yureginde yasayan, Kardesleri merhum Ahmet Karaşay ile merhum Isa Karasay ile birlikte, Kirim'in Vatan mucadelesinde cok degerli katkilari olmus, Yakın cag Kirim'in tarihi gibiydiler.
Bu ailenin cok degerli Kirim Tatarlarindan oldugu herkes tarafindan kabul edilir. Bu ailenin tanidigim butun uyeleri de kendileri Kirim Tatari olarak takdim eder.
Ancak, Ilber Ortayli'yi anlamakta zorluk cekiyorum. Osmanli tarihi konusundaki bir kac otoriteden biri olarak gorulurken, kendini tanimlamakta zorluk cekmesi cok garip karsilanir. Osmanli'nin ihtisamina hayran olmakla birlikte kendini dunya vatandasi olarak tanimlar, Avusturya dogumluyum der, Kirim'la iliskisini es gecer. Tabii Ilber Ortayli gibi, Avusturya'da, Almanya'da, İtalya'da ya da Amerika'da dogan pek cok Kirim Tatari tanirim ama kendini dogdugu ulke ile ozdeslestirerek kokeninden ayrilmaya calisanina pek rastlamadim.
Ilber Agamiz bu tutumuyla kendi insanlarini uzdugunun farkinda degil herhalde.
Her ne kadar Ilber Ortayli, bu sekilde algilaniyorsa da, hic kimse onun Kirim Tatarligindan en ufak bir kusku duymuyor ve Kirim Tatarlari kendisini cok seviyor ve saygi duyuyor.
Tuncer KALKAY
Ankara
_____
From: Ozgur Karahan <karahan@vatankirim.net>
To: KIRIM Haber <kirim@yahoogroups.com>
Cc: YAŞ QIRIM <yasqirim@yahoogroups.com>
Sent: Tue, January 26, 2010 1:26:37 AM
Subject: [KIRIM] Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Bu tür tesadüfler hep bana mı denk gelir? Yoksa hepimiz karşılaşıyoruz da
üzerinde mi durmuyoruz bilemiyorum.
Geçen gece Fatih Altaylı'nın Teketek programında Murat Bardakçı ve İlber
Ortaylı muhtelif konular hakkında söyleşiyorlardı. Laf döndü dolandı
Rusya'ya geldi . Rusya'nın kuruluş rivayetleri, Osmanlı-Rus ilişkileri filan
derken Altaylı "Nedir bu Rus-Tatar çekişmesi?" diye sordu ve ardından ilave
etti : "programda iki Tatar varken sorayım..."
Bardakçı hemen topu Ortaylı'ya atarak "O yüzde yüz Tatardır..." dedi. İlber
Ortaylı da beklenmedik bir ifadeymişcesine. "Yoo" diye savuşturdu.
Altaylı ve Bardakçı yüklendiler : "Ortay köyü nerede, Kırım'da değil mi?"
Ortaylı : "Evet ama Kefe'dedir. Kefe sancaktır, Kırım Hanlığı ile ilgisi
yoktur. Kimsenin yüzde yüz ne olduğunu söylemek mümkün değildir"
deyiverdi...
Konu böylece kapandı.
Bardakçı hemen her fırsatta Haber Türk'teki programında Erhan Afyoncu'ya
"Kırım Tatarlarının ihaneti"ni(!) anlattırmaya bayılır. Öte yandan
kendisinin baba tarafından yarı Kırım Tatarı, yarı Çerkez kökenli olduğunu
ifade edermiş. Ben kendi ağzından denk gelip de duymadım.
Türkiye'nin en kıymetli tarihçilerinden İlber Ortaylı'ya ise söylenecek pek
söz yok. Bu memlekette kendi kökleri hakkında ileri derecede bilgi sahibi
olan çok az sayıdaki insandan biridir herhalde.
İlber Ortaylı 1. Bütündünya Qırımtatar Kongresi'nin açılışında Mustafa
Kırımoğlu'na hitaben gönderdiği telgrafta "sayın başkanım, emirlerinize
amadeyim" diyordu. Televizyon ekranlarında yüzdesel yaftalamaya itirazı ise
tuhaf bir savunma şeklindeydi. Tıpkı Orhan Gencebay (Kencebay)'ın "biz
Kafkaslardan geldik" diyerek Kırım Tatarlığından uzak duruşu gibi...
Neticede aradan geçen nice on yıllar, hatta asırlar sonrasında gelinen nokta
sosyolojik bir değerlendirme konusudur. Diaspora, göç, sürgün, dönüş derken
kimileri zamanın değirmen taşında öğütülüp gidiyor kimileri de inatla elinde
kalan "yüzdeyi" yüze tamamlama gayretinde.
Kırım Tatarının en karakteristik özelliği inadıdır derler. Bu millet tüm
ağır şartlara inat "ben ölmedim, varım" diyor; bağrından Gaspıralılar,
Çelebi Cihanlar, Cengiz Dağcılar, Mustafa Agalar çıkarıyor.
Kırım Tatarı sen çok yaşa ...
Ekim 2005-Ocak 2006 sirasinda, Washington’da Topkapi Sarayindan getirilen Osmanli padisah ve sehzadelerinin 16. ve 17. Yuzyillarda giydikleri ipek kaftanlardan olusan bir sergi acildi: “Style and Status: Imperial Costumes from Ottoman Turkey.” Sergi cok ilgi gordu ve kapanmasina yakin Ilber Ortayli Istanbul’dan gelip bir konferans verdi. 300 kisilik konferans dolmus, oturacak yer kalmamisti ve katilimcilar arkada ayakta duruyordu. Topkapi Muzesi’nin Mudurunu dinlemek icin gelmislerdi. Osmanli kaftanlarinin bu kadar ilgi yaratmis olmasina hayret ettigim kadar da sevinmistim. Sayin Ortayli rahat konustugu Ingilizcesiyle kaftanlarin onemini acikladi .
Ekte Ilber Ortayli’nin babasi Kemal Ortayli’nin yayinladigi bir yaziyi gonderiyorum. “Bir Sovyet Muellifinin Kirim Turkleri ve Mazileri Hakkida Iftiralari” 1963 yilinda Munih’te yayinlanan DERGI’de cikti. Bu kitap elestirisi tarafimdan yayina hazirlanmis ve Turk Dunyasi Arastirma Vakfi’nin TARIH dergisinin 255. Sayisinda ( Mart 2008) basilmistir. Kemal Ortayli’nin Kirim tarihini ne kadar iyi bildigini gosteren bir yazidir.
Inci Bowman, Washington, DC
From: kirim@yahoogroups.com [mailto:kirim@yahoogroups.com] On Behalf Of Tuncer Kalkay
Sent: Tuesday, January 26, 2010 2:41 AM
To: kirim@yahoogroups.com
Cc: YAŞ QIRIM
Subject: Re: [KIRIM] Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Ilber Ortayli'nin Annesi ve Babasi Kirim'da dogmus, Kirim'da yetismis, Kirim'da mucadele vermis, 2. Dunya savasi esnasinda Kirim'i terketmek zorunda kalmis ve bir sure Avusturya'daki Kamplarda yasamis. Ilber Ortayli'da Avusturya'da dunya'ya gelmis.
Babasi merhum Kemal Ortayli'yi tanimak imkanim olmasa da Kirim ile ilgili muhaceretteki calismalara katilmis, Kirimla ilgili onemli eserleri Rusca'dan Turkce'ye tercume etmis, Kirim Tatarlari arasinda sevilen ve saygi duyulan bir kisi olarak bilinirdi.
Annesi Prof. Dr. Sefika Ortayli ise ilerlemis yasina ragmen Kirim ile ilgili her turlu faaliyette yer almis, Halen de Kirim'i her an yureginde yasayan, Kardesleri merhum Ahmet Karaşay ile merhum Isa Karasay ile birlikte, Kirim'in Vatan mucadelesinde cok degerli katkilari olmus, Yakın cag Kirim'in tarihi gibiydiler.
Bu ailenin cok degerli Kirim Tatarlarindan oldugu herkes tarafindan kabul edilir. Bu ailenin tanidigim butun uyeleri de kendileri Kirim Tatari olarak takdim eder.
Ancak, Ilber Ortayli'yi anlamakta zorluk cekiyorum. Osmanli tarihi konusundaki bir kac otoriteden biri olarak gorulurken, kendini tanimlamakta zorluk cekmesi cok garip karsilanir. Osmanli'nin ihtisamina hayran olmakla birlikte kendini dunya vatandasi olarak tanimlar, Avusturya dogumluyum der, Kirim'la iliskisini es gecer. Tabii Ilber Ortayli gibi, Avusturya'da, Almanya'da, İtalya'da ya da Amerika'da dogan pek cok Kirim Tatari tanirim ama kendini dogdugu ulke ile ozdeslestirerek kokeninden ayrilmaya calisanina pek rastlamadim.
Ilber Agamiz bu tutumuyla kendi insanlarini uzdugunun farkinda degil herhalde.
Her ne kadar Ilber Ortayli, bu sekilde algilaniyorsa da, hic kimse onun Kirim Tatarligindan en ufak bir kusku duymuyor ve Kirim Tatarlari kendisini cok seviyor ve saygi duyuyor.
Tuncer KALKAY
Ankara
_____
From: Ozgur Karahan <karahan@vatankirim.net>
To: KIRIM Haber <kirim@yahoogroups.com>
Cc: YAŞ QIRIM <yasqirim@yahoogroups.com>
Sent: Tue, January 26, 2010 1:26:37 AM
Subject: [KIRIM] Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Yüzdesel Kırım Tatarlığı
Bu tür tesadüfler hep bana mı denk gelir? Yoksa hepimiz karşılaşıyoruz da
üzerinde mi durmuyoruz bilemiyorum.
Geçen gece Fatih Altaylı'nın Teketek programında Murat Bardakçı ve İlber
Ortaylı muhtelif konular hakkında söyleşiyorlardı. Laf döndü dolandı
Rusya'ya geldi . Rusya'nın kuruluş rivayetleri, Osmanlı-Rus ilişkileri filan
derken Altaylı "Nedir bu Rus-Tatar çekişmesi?" diye sordu ve ardından ilave
etti : "programda iki Tatar varken sorayım..."
Bardakçı hemen topu Ortaylı'ya atarak "O yüzde yüz Tatardır..." dedi. İlber
Ortaylı da beklenmedik bir ifadeymişcesine. "Yoo" diye savuşturdu.
Altaylı ve Bardakçı yüklendiler : "Ortay köyü nerede, Kırım'da değil mi?"
Ortaylı : "Evet ama Kefe'dedir. Kefe sancaktır, Kırım Hanlığı ile ilgisi
yoktur. Kimsenin yüzde yüz ne olduğunu söylemek mümkün değildir"
deyiverdi...
Konu böylece kapandı.
Bardakçı hemen her fırsatta Haber Türk'teki programında Erhan Afyoncu'ya
"Kırım Tatarlarının ihaneti"ni(!) anlattırmaya bayılır. Öte yandan
kendisinin baba tarafından yarı Kırım Tatarı, yarı Çerkez kökenli olduğunu
ifade edermiş. Ben kendi ağzından denk gelip de duymadım.
Türkiye'nin en kıymetli tarihçilerinden İlber Ortaylı'ya ise söylenecek pek
söz yok. Bu memlekette kendi kökleri hakkında ileri derecede bilgi sahibi
olan çok az sayıdaki insandan biridir herhalde.
İlber Ortaylı 1. Bütündünya Qırımtatar Kongresi'nin açılışında Mustafa
Kırımoğlu'na hitaben gönderdiği telgrafta "sayın başkanım, emirlerinize
amadeyim" diyordu. Televizyon ekranlarında yüzdesel yaftalamaya itirazı ise
tuhaf bir savunma şeklindeydi. Tıpkı Orhan Gencebay (Kencebay)'ın "biz
Kafkaslardan geldik" diyerek Kırım Tatarlığından uzak duruşu gibi...
Neticede aradan geçen nice on yıllar, hatta asırlar sonrasında gelinen nokta
sosyolojik bir değerlendirme konusudur. Diaspora, göç, sürgün, dönüş derken
kimileri zamanın değirmen taşında öğütülüp gidiyor kimileri de inatla elinde
kalan "yüzdeyi" yüze tamamlama gayretinde.
Kırım Tatarının en karakteristik özelliği inadıdır derler. Bu millet tüm
ağır şartlara inat "ben ölmedim, varım" diyor; bağrından Gaspıralılar,
Çelebi Cihanlar, Cengiz Dağcılar, Mustafa Agalar çıkarıyor.
Kırım Tatarı sen çok yaşa ...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder